Malatya Fayı, ilk kez Aktimur’un (1979) yılında hava fotoğraflarından yararlanarak “Malatya Fayı” olarak isimlendirmiştir. İnceleme alanında yaklaşık KD doğrultulu olarak uzanan Malatya – Ovacık Fay Zonunun bir segmenti olan fay,
Doğanşehir ilçesinin yaklaşık 5 km. güneybatısından başlamakta ve Akçadağ ilçesinden Hekimhan ilçesinin doğusundan Hasançelebi kasabasından kuzeyde Arapkir ilçesinin 10 km. batısında çatallandığı ve birinci çatalın kuzeye doğru Ilıç’ın 15 km. güneybatısına kadar uzandığını ve diğer çatalın kuzeydoğuya doğru yaklaşık 25 km. uzanmakta olduğu (Şaroğlu, vd., 1987) tarafından da ileri sürülmektedir.
6 şubat 2023 depremlerinden sonra çok fazla konuşulan bu fayda hala bir hareketlilik olmaması deprem bilimi dünyasını ikiye ayırmıştır ve tartışmalar hala sürmektedir. fay pasif mi aktif mi olduğu hakkında fikir birliği bulunmamaktadır.
fayın diri ya da pasif bir fay olduğu yönünde farklı görüşler ortaya atılmaktadır. Bu konuda (Aktimur, 1979; Koçyiğit vd., 1998 Sevimli, 2009;), Malatya – Ovacık fay zonunun halen aktif bir fay olduğu yönünde fikir öne sürerlerken, (Westaway at all, 2001) ise onlara tam zıt fikir öne sürüp Malatya – Ovacık fay zonunun diri fay olmadığını ve bu fayın 3-5 milyon yıl önce aktif bir fay olduğunu belirtmişlerdir. Doğu Anadolu Fay Zonunun gelişmesi ile birlikte fayın etkinliğinin durduğunu öne sürmüşlerdir.
yukarıda yazan genel bilgiler ve eski çalışmaların sonuçlarını yazdık. dediğim gibi 2023 depremlerinden sonra tartışma konusu olan bu fay güncel görüşlere halen açık durumdadır. çünkü munzur üniversitesi akademisyen Taylan Sancar 2015-2016 yıllarında malatya fayı üzerinde fay kazıları yapılarak inceleme yapılmış ve araştırma sonucu yayınlanmıştır. bu çalışma malatya fayı ile ilgili tek akademik çalışmadır. o yüzden önem arz etmekte ve taylan sancar tarafından defalarca basına bu konu hakkında bilgi vermiş ve tartışmaların odak noktası olmaktadır. şimdi taylan hocanın raporunu özetle yazalım.
Taylan Sancar, Malatya Fayı üzerinde meydana gelen son depremin günümüzden yaklaşık 2400 sene önce oluştuğunu ve bunun dışında son on bin yıl içerisinde üç deprem meydana geldiğini ortaya söylemektedir. bunun da tekrarlama periyodunu 2500 yılda bir olarak anlayabiliyoruz.
deprembilimci dünyasında tek akademik çalışma bu olduğu için ve mtanın diri fay haritasında bulunduğu için fayın kırılması halinde 7 üzerinde deprem olacağına dair bir çok açıklama bulunmaktadır. bu bölge halkını ciddi manada tedirgin etmektedir.
bazı deprembilimciler ise fayın pasif olduğunu söylemektedir. entrynin başında belirtilen yabancı uzmanlar haricinde Malatyalı Deprembilimci Mehmet ÖNAL malatya fayı için pasif olduğunu düşündüğünü açıklamıştır.kaynak
aynı şekilde deprem uzmanı ramazan demirtaş da benzer bir açıklama yapmıştır.kaynak
tüm bu tartışmalara bir nihayet erdirecek çalışma tübitaktan geldi. 2024 yılında TÜBİTAK ve Çin Bilim Akademisi destekleriyle fay kazıları yapılmaktadır. İTÜ, Tunceli ve Fırat üniversitelerinin destekleriyle bir süre önce Malatya Fayı üzerinde başlatılan çalışmalara devam ediliyor.kaynak
çalışma bitince ve rapor ortaya çıkınca güncellenecektir.
Doğanşehir ilçesinin yaklaşık 5 km. güneybatısından başlamakta ve Akçadağ ilçesinden Hekimhan ilçesinin doğusundan Hasançelebi kasabasından kuzeyde Arapkir ilçesinin 10 km. batısında çatallandığı ve birinci çatalın kuzeye doğru Ilıç’ın 15 km. güneybatısına kadar uzandığını ve diğer çatalın kuzeydoğuya doğru yaklaşık 25 km. uzanmakta olduğu (Şaroğlu, vd., 1987) tarafından da ileri sürülmektedir.
6 şubat 2023 depremlerinden sonra çok fazla konuşulan bu fayda hala bir hareketlilik olmaması deprem bilimi dünyasını ikiye ayırmıştır ve tartışmalar hala sürmektedir. fay pasif mi aktif mi olduğu hakkında fikir birliği bulunmamaktadır.
fayın diri ya da pasif bir fay olduğu yönünde farklı görüşler ortaya atılmaktadır. Bu konuda (Aktimur, 1979; Koçyiğit vd., 1998 Sevimli, 2009;), Malatya – Ovacık fay zonunun halen aktif bir fay olduğu yönünde fikir öne sürerlerken, (Westaway at all, 2001) ise onlara tam zıt fikir öne sürüp Malatya – Ovacık fay zonunun diri fay olmadığını ve bu fayın 3-5 milyon yıl önce aktif bir fay olduğunu belirtmişlerdir. Doğu Anadolu Fay Zonunun gelişmesi ile birlikte fayın etkinliğinin durduğunu öne sürmüşlerdir.
yukarıda yazan genel bilgiler ve eski çalışmaların sonuçlarını yazdık. dediğim gibi 2023 depremlerinden sonra tartışma konusu olan bu fay güncel görüşlere halen açık durumdadır. çünkü munzur üniversitesi akademisyen Taylan Sancar 2015-2016 yıllarında malatya fayı üzerinde fay kazıları yapılarak inceleme yapılmış ve araştırma sonucu yayınlanmıştır. bu çalışma malatya fayı ile ilgili tek akademik çalışmadır. o yüzden önem arz etmekte ve taylan sancar tarafından defalarca basına bu konu hakkında bilgi vermiş ve tartışmaların odak noktası olmaktadır. şimdi taylan hocanın raporunu özetle yazalım.
Taylan Sancar, Malatya Fayı üzerinde meydana gelen son depremin günümüzden yaklaşık 2400 sene önce oluştuğunu ve bunun dışında son on bin yıl içerisinde üç deprem meydana geldiğini ortaya söylemektedir. bunun da tekrarlama periyodunu 2500 yılda bir olarak anlayabiliyoruz.
deprembilimci dünyasında tek akademik çalışma bu olduğu için ve mtanın diri fay haritasında bulunduğu için fayın kırılması halinde 7 üzerinde deprem olacağına dair bir çok açıklama bulunmaktadır. bu bölge halkını ciddi manada tedirgin etmektedir.
bazı deprembilimciler ise fayın pasif olduğunu söylemektedir. entrynin başında belirtilen yabancı uzmanlar haricinde Malatyalı Deprembilimci Mehmet ÖNAL malatya fayı için pasif olduğunu düşündüğünü açıklamıştır.kaynak
aynı şekilde deprem uzmanı ramazan demirtaş da benzer bir açıklama yapmıştır.kaynak
tüm bu tartışmalara bir nihayet erdirecek çalışma tübitaktan geldi. 2024 yılında TÜBİTAK ve Çin Bilim Akademisi destekleriyle fay kazıları yapılmaktadır. İTÜ, Tunceli ve Fırat üniversitelerinin destekleriyle bir süre önce Malatya Fayı üzerinde başlatılan çalışmalara devam ediliyor.kaynak
çalışma bitince ve rapor ortaya çıkınca güncellenecektir.
