malatya tekel sigara fabrikası

Malatya Tekel Sigara Fabrikası’nın kuruluş hikâyesi 1925 yılına dayanır; 1925 yılında tütün atölyesi olarak kurulmuş, 1939 yılında da Malatya Sigara Fabrikası’na dönüştürülmüştür.
cumhuriyet sonrası ilk sigara üretilen fabrikadır. bölge için hayati öneme sahiptir.

Sipahi isimli sigara dönemin gümrük ve tekel bakanı gün sazak tarafından Malatya ve Adana fabrikalarında üretilmiştir.

bu fabrika 2008 yılında özelleştirilmiştir. özelleşen fabrika yıkılmış yerine avm konseptli bir alışveriş merkezi kurulmuştur.

küçüktüm, ufacıktım
babam bir tekerleme söylerdi
küçüktüm ufacıktım, top oynadım acıktım
yerde buldum bir erik, kaptı bir ala geyik...

sonraları, ziya gökalp'ten okumuştum aynı tekerlemeyi. babam da oradan okumuş demek ki.

tekel sigara fabrikası deyince aklıma küçüklüğüm gelir hep. bir de oyuncak tabancam. tabancanın kendisini hatırlamıyorum. kırmışım, babam da kırık tabancayı götürüp yerine yenisini getirmiş. fakat aklım hep kırık tabancada:

"baba, ne oldu benim tabancam?"
"işyerindeki masamın çekmecesinde."
"ne zaman getireceksin?"
"tamir ettirip getireyim oğlum."

o tabanca hiç gelmedi. başkası geldi, daha başkası geldi fakat o ilk tabancam hiç gelmedi. sonra bir gün babam beni işyerine götürdü. tekel sigara fabrikası. koridorlarda dolaştım. daktiloyla oynadım. aklıma gelmedi tabancayı sormak. hiç elime geçmeyen o tabanca. neden öyle dedi acaba babam hala anlamıyorum. çöpe attım dese çok mu tepki vereceğimi düşünüyordu, bilinmez.

taşındık bir gün. yeni evimiz sigara fabrikasına çok yakındı. babam artık daha kolay gidip gelecekti işe. kocaman bir bafra sigarası paketi panosu vardı fabrikanın önünde. benim hayal ürünüm olamaz değil mi koca paket. bir de her gün eve gelip bir çekmecede yığılan bafra paketleri. her gün bir paket sigara istihkakı varmış işçilerin. kokusu başka geliyordu o çekmecenin. belki de tütün kokusuna bu kadar aşina olduğum içindir tiryakiliğim.

önünce kocaman bir saat vardı fabrikanın. eski zamanın büyük binalarındandı. malatya'da kaç tane büyük bina vardı ki. yüksek bir yerden bakınca en belirgin bina malatya ordu evi binasıydı. diğerleri ufak tefek hep. birkaç büyük cami. bir iki kamu binası. o kadar.

şimdi kişiliksiz bir alışveriş merkezi var tekel sigara fabrikasının yerinde. her yerde olan kişiliksiz binalar gibi. şehirler birbirinden ayırt edilemeyecek kadar birbirlerine benziyor artık. artık, malatya kokmuyor istasyonlar.